लहान मुलांपासून वृद्धांपर्यंत रामायणची ‘मंथरा’ म्हणून ओळखली जाणारी प्रसिद्ध अभिनेत्री ‘ललिता पवार’ 18 एप्रिल 1916 रोजी महाराष्ट्रातील नाशिकच मधिल येवला, येथे मंदिराच्या बाहेर जन्मली.ललिता सर्वात प्रदीर्घ अभिनय खेळी म्हणून ओळखली जाते. ललिताची आई गरोदर असताना अंबा देवीच्या मंदिरात गेली. मग तिला अचानक प्रसूती झाली आणि मंदिराबाहेर जन्मल्यामुळे तिचे नाव अंबिका ठेवले गेले.
चित्रपटाची कारकीर्द केवळ 9 वर्षात सुरू झाली – दिग्गज अभिनेत्री ललिता पवार ची अभिनय कारकीर्दीची सुरूवात वयाच्या 9 व्या वर्षी,’राजा हरिश्चंद्र’ या चित्रपटाने झाली,हा चित्रपट 1928 मध्ये प्रदर्शित झाला होता. नंतर 1940 च्या दशकात तिने अनेक साइलेंट चित्रपटांमध्ये मुख्य भूमिका देखील साकारली.
दिग्गज अभिनेत्री ललिता पवार चे अनेक चित्रपटांत नाव बदलण्यात आले आहे. त्यानंतर ‘दुनिया क्या है’ या पहिल्या चित्रपटा तिने आपले नाव ललिता ठेवले. कारण तिला वाटत होतं की अंबिका हे नाव चित्रपटासाठी योग्य ठरणार नाही आणि ते लोकांच्या जिभेवर जाणार नाही.
ललिता एक उत्तम गायिकाही होती; सिनेमाच्या सुरुवातीच्या काळात अभिनेत्रींना,स्वत:ची गाणी स्वत: म्हणायची होती, म्हणून ललिताने शास्त्रीय संगीताचा अभ्यास केला होता. चांगला आवाज असल्यामुळे तिने अनेक चित्रपटांत गाणी गायली. 1935 सालचा ‘हिम्मते मर्दा’ हा चित्रपट ललिताचा पहिला बोलणारा चित्रपट होता. याच चित्रपटात तिने ‘नील आभा में प्यारा गुलाब रहे, मेरे दिल में प्यारा गुलाब रहे…’ हे गाणे ही गायले जे खूप लोकप्रिय झाले.
ललिताने वयाच्या अवघ्या 25 व्या वर्षी मुख्य भूमिका साकारण्यास सुरुवात केली.त्याच वेळी,एक दुःखद घटना घडली ज्याने तिचे आयुष्य पूर्णपणे बदलले.चित्रपटाच्या एका दृश्यात तिला अभिनेत्याने चापट मारली.अशा परिस्थितीत तिला चापट मारली गेली आणि ती खाली पडली. एवढेच नाही तर ती खरोखर बेशुद्ध पडली होती आणि तिच्या कानामधून रक्त येऊ लागले.दुसर्‍या दिवशी तिला अर्धांगवायू झाला आणि उजव्या डोळ्याला संकुचित झाले, त्यानंतर ती मुंबईला परतली
प्रदीर्घ कारकीर्दीसाठी गिनीज बुकमध्ये नाव नोंदवले गेले – ललिता पवार चे नाव भारतीय चित्रपटसृष्टीत सर्वाधिक काळ चालणार्‍या महिला अभिनेत्रीच्या रूपात,गिनीज बुक ऑफ रेकॉर्डमध्ये घेण्यात आले.गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्डच्या साइटवर नोंदवलेल्या नोंदीनुसार हिंदी चित्रपटसृष्टीत तिची क्रिया सात दशके राहिली. यावेळी तिने 700 हून अधिक चित्रांमध्ये काम केले आहे.
अभिनेत्री ललिता पवार ने निर्माता-दिग्दर्शक राजप्रकाश गुप्ताशी लग्न केले.आयुष्याच्या शेवटच्या दिवसांत ललिता पवार घरी एकटीच होती.तीन दिवसांनंतर मुलाने जेव्हा तिला फोन केला, तेव्हा फोन कुणीही न उचल्यामुळे तिच्या मृत्यू ची माहिती तिच्या कुटुंबियांना समजली. घराचा दरवाजा तोडल्यानंतर पोलिसांना ललिता पवार चा तीन दिवसांचा जुना मृ-तदे-ह सापडला. 24 फेब्रुवारी 1998 रोजी पुण्यात ललिताने अखेरचा श्वास घेतला.
